Vrienden van de Manx Electric

De Vrienden van de Manx Electric Railway, zoals ze in Nederland zouden heten, zijn jarig. De Manx Electric Railway Society is 40 geworden, en dat wordt gevierd met een superdikke uitgave van het halfjaarlijkse bulletin van deze vereniging.
Het opmerkelijke aan deze club is, dat politieke activiteit ter ondersteuning van het behoud van de MER uitdrukkelijk als taak in de statuten staat. En dat is te merken ook. Activiteiten van de MERS hebben verschillende anti-tram-parlementsleden in de jaren tachtig hun zetel gekost...

Op de omslag staat Snaefell-motorwagen 1, na restauratie voor de verandering eens getooid in het donkerblauw dat deze wagens volgens sommige deskundigen droegen in de beginperiode. De verwantschap met de onsuccesvolle MER-wagens 10 - 13 uit 1895 is onmiskenbaar. Die rijtuigen waren echter open, terwijl de Snaefell zo verstandig was om glas in de vensters te zetten. De gelijkenis met wagen A13 van het Eiland Waan is duidelijk.

Nog smaller

Naast de elektrische trams van de Manx Electric, en de stoom- en dieseltreinen van de Isle of Man Railway, beide op een spoorwijdte van 3 voet (915mm), kent het eiland Man ook nog een smaller spoorlijntje. De Groudle Glen Railway rijdt op 2 voet (610mm), en vervoert toeristen van de MER-tramhalte Groudle Glen naar de gelijknamige inham aan de kust.

In model, in schaal nul, komt die kleine spoorwijdte overeen met 14mm. Deze schaal/spoor-combinatie wordt O14 genoemd, en vindt steeds meer navolging. Eerst gebruikten veel Britten 16,5mm-spoor om tweevoetslijntjes na te bootsen, maar eigenlijk is dat te breed.

Om eens te proberen hoe het eruitziet, legde ik op mijn testplankje een stukje 14mm-spoor, midden in het normaalspoor van 32mm. Ruimte zat. Uit de sloopdoos kwamen twee halfnulwielstellen van Lima, die met een paar slimme tikjes op een spoorwijdte van 14mm werden gebracht. Om het makkelijk te houden, gebruikte ik de oorspronkelijke scheenplaten. Plaatje plastikard erbovenop, twee tuinbankjes rug-aan-rug, treeplankjes eraan gesoldeerd, en: klaar is mijn eerste O14-voertuig!

Makkelijk en snel te maken. De flenzen zijn wel veel groter dan de O14-normen voorschrijven, maar dat geeft voor een proefstukje niet. Daar krijg ik pas problemen mee als ik een wissel zou gaan bouwen in O14.
Ook is duidelijk dat de dame en de heer op de lorrie in schaal 1:48 zijn, of zelfs 1:50. Ze komen uit zo'n duizendfigurenzakje van Jens de modelmensenman in de VS - leuk voor in een rijtuig, maar op een 1:43½-wagen vallen ze uit de toon.
Op de voorgrond ligt een ongewijzigd h0-wielstel. Het 14mm-spoor is duidelijk smaller, en dat bevalt me eigenlijk heel goed. Zou er op het Eiland Waan ruimte zijn voor zo'n lijntje à la Groudle?

Winterslaap

Het optreden van Waan in Amersfoort, zoals beschreven in het bericht hieronder, was voorlopig het laatste. Het Eiland Waan gaat in de opslag voor een lange winterslaap.

De baan is pas weer te zien op een volgende editie van Trammeland, waarvan de datum nog niet bekend is. En verder pas weer eind 2014, op het Spoor Nul Weekeinde.

De directie van de Electrische Spoorweg Maatschappij van het Eiland Waan gaat zich intussen wijden aan haar normaalspoor-stoomtrammuseum in schaal 0. Tot ziens!

Directeur Eiland Waan in actie. Foto: http://1795spoor0.blogspot.nl/

Station Amersfoort, spoor 0

Langs het eerste perron van station Amersfoort liggen de sporen 2 en 1, waar de intercity's naar het noorden en oosten vertrekken. En naast spoor 1 ligt spoor 0. Tenminste, op 27 en 28 april 2013, toen de NVBS de deuren van NVBS Centraal openzette voor een spoornulbijeenkomst.

Het Eiland Waan vertegenwoordigde het smalspoor op deze dagen, en gaf tevens een beeld van de manier waarop je in schaal 0 toch een complete tentoonstellingsbaan kunt maken met een oppervlakte van 2m80 x 1m00.

Zoals gewoonlijk zagen we weer veel oude bekenden en nieuwe gezichten voorbij Waan komen.



Ook op het Eiland zelf kwamen gasten op het spoor. Bijvoorbeeld de (nog altijd niet geschilderde)  HaWa-tram van FritsT, hier op de foto naast zijn polystyreen-seriegenoot A251.

En ook de nieuwe goederenwagens van Bemo kwamen op de baan. Ze maakten een proefrit achter elok H23. De flensjes van deze goederenwagens zijn zeer klein. Mooi, maar door de avontuurlijke sporenligging op Waan liep er wel eens eentje uit het spoor.


Tenslotte de RTM-lok van JanHdH in aanbouw.

Weer een jaar Manx Electric Rly. Society

Bijna vergeten, maar beter laat dan nooit: het lidmaatschap van de Manx Electric Railway Society weer voor een jaar betaald.

Tien pond maar, en daarvoor krijg je twee keer per jaar een nieuwsmagazine van 140 pagina's op A5-formaat. En verder steun je de pogingen van de MERS om het voortbestaan van dit elektrisch trambedrijf op het Isle of Man te verzekeren.

Ach, was er maar een NZH Society geweest in de jaren '50...

De directie van het Eiland Waan doet in ieder geval zijn best om het voorbeeld van het bedrijf te ondersteunen!

* Bekijk het Eiland Waan op 27/28 april in Amersfoort (zie volgende post)

Bekijk Waan in Amersfoort 27/28 april

Op 27 en 28 april 2013 treedt het eiland Waan weer eens in de openbaarheid. We doen dan mee aan de Spoor Nuldagen bij de NVBS in Amersfoort. Iedereen is welkom; Stationsplein 43 (naast de uitgang van het station). Even aanbellen in het halletje achter de voordeur en dan de trap af naar beneden. Zie de NVBS-agenda.

Op zondag wordt Waan naar verwachting uitgebreid met een stukje RTM - het begin van de strekdam tussen Waan en Schouwen-Duiveland, een project van JanHdH.

Na dit weekend zal het weer even duren voordat Waan op pad gaat. De eerstvolgende geplande uitstapjes zijn: het Spoornulweekeinde in 2014 (niet dit jaar dus), en de volgende editie van Trammeland, waarvan de datum nog niet bekend is.

Impopulaire motorwagen in dienst

Er is weer een nieuw motorrijtuig in dienst genomen op het eiland Waan. Gebaseerd op een kartonbouwplaat van Elro (Elena & Robert Hendry), en voorzien van een stevige aandrijving is open vierasser A13 een mooie aanwinst voor de Electrische Spoorweg-Maatschappij.

De uit vier wagens bestaande serie was niet geliefd bij het publiek. Ze werden aangeschaft in 1895, en in 1902 alweer buiten dienst gesteld omdat de reizigers er bijkans uitwaaiden. Er zat geen glas in de ramen, het waren wagens voor het zomerseizoen, en voor de veiligheid waren er drie stangen aangebracht voor de raamopeningen langs. Kortom, de toeristen zaten te blauwbekken in een soort rijdende gevangenis en kozen al snel voor andere vervoermiddelen. De trams werden verbouwd voor goederenvervoer.

Op het eiland Waan verliep de geschiedenis anders: rijtuig 13 bleef bewaard en is geheel dienstvaardig gerestaureerd, inclusief tralies voor de ramen. Bij mooi weer rijdt hij in de reizigersdienst, en verder is hij beschikbaar als trekkracht voor dienstritten.

Voordat de wagenbak werd geplaatst, maakte het onderstel een proefrit. Alles onder de vloer is van messing; de bouwplaat gaat uit van kartonnen stelbalken en opstaptreden, maar dat is veel te kwetsbaar. Omdat de wagenbak en dus de stroomafnemer nog ontbreken, wordt de spanning van de bovenleiding verkregen met behulp van de pantograafwagen.

"Blijven we binnen profiel? Mooi zo!"

 Na een paar geslaagde rondjes over het net met deze wonderlijke combinatie werd het rijtuig gecompleteerd met de rijtuigbak en de chip, waarna het afregelen en proefrijden pas echt begon.
Tijdens een van de ritten werd de wagen gefotografeerd vanuit bijna dezelfde hoek als de publiciteitsfoto van Elro Kits. Zoek de verschillen...

De A13 komt de hoek om zeilen. Er zijn zelfs al passagiers ingestapt.

Ter vergelijking de foto van Elro:

De blauwe kleur schijnt historisch juist te zijn. De rode huiskleur van de MER kwam pas na 1902 in zwang.
In tegenstelling tot de MER wordt er op het eiland Waan niet gereden met trolleystangen, maar met sleepbeugels en pantografen. Ik heb opnieuw gekozen voor de Fischer-beugel die bij diverse Engelse stadstrambedrijven werd toegepast. Alleen ben ik niet tevreden met de veermethode; ik heb de constructie van Mark Hughes nagebouwd, die een fosforbrons-strook gebruikt in zijn 00-versie van het beugeltje. De veerwerking is iets te stug naar mijn smaak, en mijn kwetsbare bovenleiding is daar niet blij mee.

Verder wacht de A13 nog enig schilderwerk: het dak, de beugel, de draaistellen en de zichtbare bedrading van de chip die nu in alle kleuren van de regenboog onder de stelbalk te zien is. Ook het spanwerk aan de onderkant van de wagenbak moet nog worden gemaakt, maar dan is-ie ook echt af.