maandag 27 juli 2015

Bedankt en vaarwel A36, welkom HTM 36

In de begintijd van het Eiland Waan (1996) was er bijna geen oorspronkelijk materieel van de Manx Electric Railway. Dat moest ik nog bouwen. Daarom werd onder andere Ombouwer HTM 36 omgespoord om te kunnen rijden op het 22,5mm-spoor van Waan. Ook kreeg de wagen de rode balkonschermen en zijpanelen die veel trams van het Isle of Man ook hebben, en werd hij in het nummerschema opgenomen als A36.

Het model had ik al in 1980 gebouwd uit karton, waarbij ik uiteraard heel wat fouten heb gemaakt. De wagenbak is op verschillende plaatsen niet zo strak en stevig als het zou kunnen, want zoals ik inmiddels weet is dat zeer wel mogelijk met karton. Het vensterglas is gemaakt van dik overheadsheet, en daarvoor heeft de modelbouwer tegenwoordig betere alternatieven. Ik heb niet geprobeerd alles bij deze 'makeover' te verbeteren - dan kan ik beter een nieuwe 36 bouwen en de oude weggooien, maar daarvoor is hij me inmiddels te dierbaar. De foto's zijn natuurlijk genadeloos en tonen de gebreken, inclusief het kwastwerk, maar desondanks is het model een overtuigende weergave van de 36 (zoals 'Haagse bronnen' ongetwijfeld kunnen bevestigen).

Nadat de Ombouwer bijna twintig jaar dienst heeft gedaan op het Eiland Waan is er inmiddels zoveel passend materieel voor dat bedrijf gebouwd dat ik kon besluiten om de A36 weer terug te schilderen naar de oorspronkelijke Haagse uitvoering. Dat is gebeurd, en dat niet alleen. Ik heb de wagen ook weer omgespoord naar normaalspoor, en gelijk de 30 (!) jaar oude Lima-motor maar eens vervangen. Die was weliswaar netjes getemd door de instellingen van de Lenz-decoder, maar het bleef een wispelturige stroomvreter. De tweeasser heeft nu gewoon een cilindervormige motor met een wormwiel en kan nu echt l a n g z a a m rijden. Bijkomend voordeel van de nieuwe motor is, dat de hele aandrijving nu onder de vloer zit. Dat werd ook tijd. Voor en na:
Van Waan A36 terug naar HTM36 in schaal nul Van Waan A36 terug naar HTM36 in schaal nul
Als normaalsporig model zou de tram straks best eens te gast kunnen zijn op een baan zonder bovenleiding. Geen gezicht natuurlijk, maar vooruit. Daartoe moest de wagen omschakelbaar gemaakt worden voor tweerailbedrijf. Op het Eiland Waan reed hij onder de functionele bovenleiding, met beide spoorstaven als retour. Die mogelijkheid heeft de normaalsporige versie nog steeds, maar daarnaast is hij ook eenvoudig om te schakelen naar het tweerailsysteem. Schakelaar e.d. zijn inmiddels gecamoufleerd, hoor.
Van Waan A36 terug naar HTM36 in schaal nul
En aangezien er toch al een decoder in het dak van de 36 zat, is de wagen ook voorzien van functionerende frontseinen. De 'koplampen' die het model had, waren feitelijk niet meer dan ronde plaatjes, geplakt op het balkonscherm. Nu moest er een LED in, en dat vereiste nogal wat hakwerk. De vloer van het model zat namelijk precies achter het frontsein; in het echt zit de vloer lager, en de lamp dus boven vloerhoogte.
Van Waan A36 terug naar HTM36 in schaal nul
De frontseinen zijn kokertjes, met daarin een reflector met een gat erin. Alles, zoals bij mij wel vaker, geheel gemaakt van papier en karton. Aan de voorzijde zit een schijfje 'glas', vastgelijmd met transparant opdrogende cockpit-lijm, de Canopy Glue uit de vliegtuigmodelbouw. Warmwit ledje erin, lichtsterkte temperen met CV55 en 56, en het effect stemt me tevreden.
Van Waan A36 terug naar HTM36 in schaal nul
De stootbuffers hebben tijdens het bedrijf op Waan het nodige te verduren gehad, en die waren daardoor ingedrukt tegen het balkonscherm. In het echt zitten daar twee veren tussen om de klappen op te vangen. Een representatie daarvan (korte stukjes buis) is aangebracht, waardoor de buffer weer de goede vorm heeft, en hopelijk ook houdt.
Van Waan A36 terug naar HTM36 in schaal nul
Tenslotte is de Haagse Ombouwer 36 op proef voorzien van de automatische Spratt & Winkle-koppeling, waarover later meer.
Tot slot nog een keertje "voorheen en thans":
Van Waan A36 terug naar HTM36 in schaal nul Van Waan A36 terug naar HTM36 in schaal nul