Impopulaire motorwagen in dienst

Er is weer een nieuw motorrijtuig in dienst genomen op het eiland Waan. Gebaseerd op een kartonbouwplaat van Elro (Elena & Robert Hendry), en voorzien van een stevige aandrijving is open vierasser A13 een mooie aanwinst voor de Electrische Spoorweg-Maatschappij.

De uit vier wagens bestaande serie was niet geliefd bij het publiek. Ze werden aangeschaft in 1895, en in 1902 alweer buiten dienst gesteld omdat de reizigers er bijkans uitwaaiden. Er zat geen glas in de ramen, het waren wagens voor het zomerseizoen, en voor de veiligheid waren er drie stangen aangebracht voor de raamopeningen langs. Kortom, de toeristen zaten te blauwbekken in een soort rijdende gevangenis en kozen al snel voor andere vervoermiddelen. De trams werden verbouwd voor goederenvervoer.

Op het eiland Waan verliep de geschiedenis anders: rijtuig 13 bleef bewaard en is geheel dienstvaardig gerestaureerd, inclusief tralies voor de ramen. Bij mooi weer rijdt hij in de reizigersdienst, en verder is hij beschikbaar als trekkracht voor dienstritten.

Voordat de wagenbak werd geplaatst, maakte het onderstel een proefrit. Alles onder de vloer is van messing; de bouwplaat gaat uit van kartonnen stelbalken en opstaptreden, maar dat is veel te kwetsbaar. Omdat de wagenbak en dus de stroomafnemer nog ontbreken, wordt de spanning van de bovenleiding verkregen met behulp van de pantograafwagen.

"Blijven we binnen profiel? Mooi zo!"

 Na een paar geslaagde rondjes over het net met deze wonderlijke combinatie werd het rijtuig gecompleteerd met de rijtuigbak en de chip, waarna het afregelen en proefrijden pas echt begon.
Tijdens een van de ritten werd de wagen gefotografeerd vanuit bijna dezelfde hoek als de publiciteitsfoto van Elro Kits. Zoek de verschillen...

De A13 komt de hoek om zeilen. Er zijn zelfs al passagiers ingestapt.

Ter vergelijking de foto van Elro:

De blauwe kleur schijnt historisch juist te zijn. De rode huiskleur van de MER kwam pas na 1902 in zwang.
In tegenstelling tot de MER wordt er op het eiland Waan niet gereden met trolleystangen, maar met sleepbeugels en pantografen. Ik heb opnieuw gekozen voor de Fischer-beugel die bij diverse Engelse stadstrambedrijven werd toegepast. Alleen ben ik niet tevreden met de veermethode; ik heb de constructie van Mark Hughes nagebouwd, die een fosforbrons-strook gebruikt in zijn 00-versie van het beugeltje. De veerwerking is iets te stug naar mijn smaak, en mijn kwetsbare bovenleiding is daar niet blij mee.

Verder wacht de A13 nog enig schilderwerk: het dak, de beugel, de draaistellen en de zichtbare bedrading van de chip die nu in alle kleuren van de regenboog onder de stelbalk te zien is. Ook het spanwerk aan de onderkant van de wagenbak moet nog worden gemaakt, maar dan is-ie ook echt af.