Alweer een mooi Manx-boek

Je zou denken dat inmiddels alle foto's over de Manx Electric Railway en de andere spoorbedrijven op het eiland Man inmiddels zijn gepubliceerd, maar er duiken toch regelmatig nog nieuwe op. En dat leidt dan tot een uitgave in boekvorm. Weer een pronkstuk voor de boekenkast. Maar eerst lekker langzaam doorlezen en -kijken!

Trams on the Isle of Man 1946-present day, Stan Basnett. Lily Publications. ISBN 978-1-899602

Samenwerking 0-stoomtrammuseum en Waan

maart 2012 - Het is een tijdje stil geweest hier. In de winterperiode is gebouwd aan een NZH-aanhangrijtuig waarvan al tijden een etsplaat in portefeuille was. De BY13 staat vooralsnog op normaalspoor­draaistellen in het 0-stoomtrammuseum - in Hoorn doen ze dat soort dingen ook met smalpoorrijtuigen. Maar er wordt ook een stel smalspoordraaistellen gemaakt, en een paar bekerkoppelingen, zodat de wagen af en toe ook te zien zal zijn op de sporen van het eiland Waan. Hoewel het nulmodule-stoomtrammuseum een concurrend tijdsbeslag op de directie van de Waanse trammaatschappij heeft gelegd, ziet het ernaar uit dat de rollen binnenkort weer worden omgedraaid. Er gaat niets boven een beugeltram - behalve bovenleiding!

Toch maar digitaal

augustus 2011 - De digitalisering van het Waanse rollend materieel is toch weer van de grond gekomen. Hoewel een automatisch vierwagenbedrijf mogelijk was met de klassieke analoge voeding, bestond daarbij het probleem dat het alleen perfect werkte met vier wagens die allemaal dezelfde snelheid hadden. Dat is moeilijk te realiseren met één voeding voor de hele baan. Bij digitaal bestuurde voertuigen is de snelheid van ieder tractievoertuig apart in te stellen. Van de ongeveer gelijk snel rijdende trams ben ik tot nu toe afgebleven, zodat een gelijkstroombedrijf mogelijk blijft, maar de notoire hardrijders zijn genadeloos aangepakt. De kolentram "Maria 7", de vierassige lok 23, en het uit 1980 daterende model van Ombouwer 36 zijn voorzien van decoders, respectievelijk Lenz, Tams en Lenz. De deugdelijkheid van deze digitalisering is op 14 augustus uitgebreid bewezen door onze jeugdige testpiloot Maarten den H., die de hele middag heeft gereden en gerangeerd met dit materieel. De verchipping gaat door, dat staat vast. Dat gaat nog vele driedimensionale uitdagingen opleveren, want binnen een tram is wel veel ruimte, maar door de vele vensters zie je ieder ontsnappend kabeltje. Na de drie hardlopers is de volgende kandidaat een net zo notoire langzaamrijder: dubbelgelede Combino (Bambino) 204. Ruimte zat voor een DCC-postzegel, daar op het dak!

Testpiloot Maarten staat klaar om digitaal te gaan rangeren op het eiland Waan

Ander werk betrof enige nazorg aan de bovenleiding van de nieuwe achterbak. Deze is uitgevoerd in 0,4mm roodkoperdraad, veel te dik maar goedkoop en bedrijfzeker. Ter plaatse van het scharnier halverwege de achterbak is de bovenleiding nu splitsbaar met het bij ons gangbare schaats- en haakje-systeem. Ook zijn spanveren aangebracht in alle bovenleidingen die op de achterbak eindigen. Alles hangt net een tikje strakker nu.

Ook één van de cruciale klapwissels op de achterbak, waar het enkelspoor (het gebogen spoor 6 dat rechtsonder het beeld binnenkomt) overgaat in dubbelspoor, is nabewerkt. Het terugveren van de wisseltongen verliep wat stroef, een gevolg van het monteren met een minimale tolerantie. Hier en daar in het mechaniek is de speelruimte vergroot tot zo'n halve millimeter, en voilà, klapperdeklap!
Het nieuwe open aanhangrijtuig 51, met de Shapeways-kunststofwielen, kreeg een stel onderling verbonden plunjers die contact maken met de linker- en rechterspoorstaaf. Niet erg voorbeeldgetrouw, maar van groot belang voor de bediening van de halteringsschakeling, waarbij de achteropkomende tram de stilstaande tram met de voeding verbindt door de geïsoleerde spoorstaven beide aan massa te leggen. (Voeding uit de bovenleiding.)

Rust op het eiland

april 2011 - Vermeldenswaard in deze maand is dat de directie van het trambedrijf eindelijk lid is geworden van de Manx Electric Railway Society. Een must, vind ik. De MER heeft iedere vriend nodig die hij kan krijgen, want het voorbeeldbedrijf tussen Douglas en Ramsey heeft het niet makkelijk.
Verder is het een rustige periode voor het Eiland Waan. De baan staat grotendeels opgeslagen, de materieelklusjes zijn afgerond en de werkplaats houdt zich een tijdje met totaal andere zaken bezig. Dat levert vaak nieuwe inspiratie op - en dat klopt! Wees gerust, er komen geen radicale veranderingen op Waan.

Nieuwe beugel voor oudste tram

6 maart 2011 - Een klusje aangepakt dat al een tijd op de verlanglijst stond: de renovatie van de pantograaf van de A36. Deze is geïnspireerd op het HTM-type Siemens B, met de brede bovenschaar en een zwikbeugeltje. De beugel maakte ik in 1980 van Sommerfeld-bovenleidingdraad, dat is verkoperd ijzerdraad. Op zich zijn de proporties goed, maar het frame waarmee het ding op het dak zit, is veel te hoog. De stroomafnemer staat als het ware op pootjes van 1 cm, en daardoor rijdt hij bijna ingeklapt op gedeelten waar de bovenleiding relatief laag hangt. Daarom krijgt de beugel een nieuw, plat onderframe, waarbij de gelegenheid te baat wordt genomen om de onderste veren natuurgetrouwer aan te brengen, namelijk werkend op de assen van de onderste draaipunten (volgt u het nog). In de oude versie trokken de veren aan de poten van de benedenschaar. Werkt wel, maar klopt niet. Er komen foto's.

Messing handgreepjes

februari 2011 - Het open rijtuig MER 51 is zo goed als klaar. Als laatste toevoeging zijn er handgrepen aangebracht, die in de oorspronkelijke kartonbouwplaat niet waren meegetekend, maar die wel kenmerkend zijn voor de aanblik van het rijtuig. Aangezien er op elke verticale stijl een handgreep zit, betekende dit het buigen van 26 messing handgreepjes, het boren van 52 gaatjes, en de handgreepjes in de gaatjes priegelen. En toen was februari ook al weer om.

Open rijtuig uit karton en beukenhout

31 januari 2011 - Naast het digitale gebeuren, zie hieronder, wordt er ook nog gewoon ambachtelijk gebouwd. De constructie van een open rijtuig, naar het voorbeeld van Manx Electric No. 51, is in volle gang. Uitgangspunt is een kartonbouwplaat, wat we eerder bij andere rijtuigen ook al deden. Maar er moet wel het nodige aan gedaan worden om er een bedrijfsvaardig rijtuig van te maken, in plaats van een 'standmodel'. Hout, gesneden uit beuken ijsstokjes, speelt daarbij een grote rol.